το λιπιδικό προφίλ είναι μία τυπική εξέταση χοληστερόλης που δείχνει την ποσότητα χοληστερόλης και τριγλυκεριδίων που κυκλοφορούν στο αίμα. Αυτά τα λιπίδια (λίπη) ταξιδεύουν με τη μορφή μικροσκοπικών σωματιδίων που ονομάζονται λιποπρωτεΐνες. Οι λιποπρωτεΐνες, οι οποίες συντίθενται στα έντερα και στο ήπαρ, εμφανίζουν ποικιλία σχημάτων, μεγεθών και τιμών πυκνότητας.
Η τιμή στην οποία δίνεται μεγαλύτερη σημασία είναι αυτή που αφορά την LDL χοληστερόλη (χοληστερόλη λιποπρωτεϊνών χαμηλής πυκνότητας), που συχνά αναφέρεται ως «κακή» χοληστερόλη. Η αυξημένη ποσότητα LDL χοληστερόλης στην κυκλοφορία του αίματος συμβάλλει στην ανάπτυξη πλάκας στο εσωτερικό των αρτηριών, αυξάνοντας τον κίνδυνο καρδιακής προσβολής. Όσο υψηλότερη είναι η τιμή της LDL χοληστερόλης τόσο υψηλότερος είναι ο κίνδυνος καρδιακής προσβολής.
Ωστόσο, περίπου οι μισές καρδιακές προσβολές σημειώνονται σε άτομα τα οποία έχουν «φυσιολογική» τιμή LDL χοληστερόλης (αναφέρεται επίσης ως βέλτιστη ή σχεδόν βέλτιστη LDL, βλ. «Εύρος τιμών της LDL χοληστερόλης»). Πώς εξηγείται αυτό;
Εκτός από την LDL, υπάρχουν και άλλες λιποπρωτεΐνες που μπορεί να συμβάλουν στη στένωση ή στην απόφραξη των αρτηριών. Είναι γνωστές ως αθηρογόνα σωματίδια και περιλαμβάνουν τη λιποπρωτεΐνη ενδιάμεσης πυκνότητας (IDL), τη λιποπρωτεΐνη πολύ χαμηλής πυκνότητας (VLDL) και τα χυλομικρά, δηλαδή τα μεγαλύτερα σωματίδια κατώτατης πυκνότητας, που αποτελούνται κυρίως από λιπίδια.
Επεξήγηση των αριθμών
Ορισμένες εξετάσεις χοληστερόλης αναφέρουν τη «μη HDL χοληστερόλη», η οποία είναι η ολική χοληστερόλη μείον την HDL (λιποπρωτεΐνη υψηλής πυκνότητας). Παρότι η τιμή αυτή περιγράφει όλη τη χοληστερόλη στα αθηρογόνα σωματίδια, δεν δίνει πληροφορίες για κάτι που μπορεί να είναι σημαντικό: τον πραγματικό αριθμό των σωματιδίων.
«Όλο και περισσότερο αναγνωρίζεται ότι δεν είναι μόνο η χοληστερόλη που έχει σημασία, αλλά και ο αριθμός των σωματιδίων λιποπρωτεΐνης», δηλώνει η δρ Samia Mora, καρδιολόγος στο συνεργαζόμενο με το Χάρβαρντ Brigham and Women’s Hospital. Αυτό συμβαίνει διότι έχουν σημασία τόσο το μέγεθος όσο και η σύνθεση: τα μεγαλύτερα σωματίδια LDL μεταφέρουν περισσότερη χοληστερόλη, ενώ τα μικρότερα μεταφέρουν λιγότερη. Αν τα σωματίδια LDL στο αίμα σας είναι κυρίως μικρά, τότε θα έχετε μεγαλύτερο αριθμό από αυτά τα σωματίδια για ένα δεδομένο επίπεδο LDL χοληστερόλης, σε σύγκριση με κάποιον που έχει μεγαλύτερα σωματίδια. Όσο περισσότερα σωματίδια ταξιδεύουν μέσα στο αίμα, τόσο μεγαλύτερη είναι η πιθανότητα να κολλήσουν στο εσωτερικό των αρτηριακών τοιχωμάτων.
Αυξανόμενα στοιχεία δείχνουν ότι ο συνολικός αριθμός όλων των αθηρογόνων σωματιδίων λιποπρωτεΐνης είναι καλύτερος δείκτης του κινδύνου καρδιαγγειακής νόσου από ό,τι η κλασική μέτρηση της LDL χοληστερόλης. Ο αριθμός αυτός μπορεί να αξιολογηθεί με μια μη δαπανηρή και ευρέως διαθέσιμη εξέταση που μετρά την απολιποπρωτεΐνη B (apoB), μια πρωτεΐνη που συναντάται σε όλα τα αθηρογόνα σωματίδια.
Εξελισσόμενες κατευθυντήριες οδηγίες
Τότε, λοιπόν, γιατί η εξέταση ΑpoB δεν πραγματοποιείται σε βάση ρουτίνας; Στις περισσότερες περιπτώσεις, η τιμή LDL είναι αρκετή. Γενικά, εάν είναι υψηλή, δεν υπάρχει λόγος να ελέγξετε την ΑpoB, γιατί ήδη γνωρίζετε ότι έχετε υψηλότερο κίνδυνο για καρδιοπάθεια. (Μπορείτε να αξιολογήσετε τον κίνδυνο και την πιθανή ανάγκη λήψης στατίνης για μείωση της χοληστερόλης εδώ: www.health.harvard.edu/heartrisk.)
Ωστόσο, οι απόψεις σχετικά με τη σημασία της ΑpoB εξελίσσονται. Για την ακρίβεια, οι κατευθυντήριες οδηγίες της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Καρδιολογίας συνιστούν την εξέταση ΑpoB για την καλύτερη αξιολόγηση του κινδύνου ενός ατόμου για καρδιακή προσβολή. Οι κατευθυντήριες οδηγίες του Αμερικανικού Κολεγίου Καρδιολογίας/της Αμερικανικής Καρδιολογικής Εταιρείας δηλώνουν ότι η μέτρηση της ΑpoB αποτελεί καλύτερο δείκτη για την αξιολόγηση του κινδύνου από την LDL χοληστερόλη και ότι τα άτομα με επίπεδο ΑpoB υψηλότερο από 130 mg/dL μπορεί να ωφεληθούν από τη λήψη στατίνης για τη μείωση του κινδύνου καρδιακής προσβολής. Προτείνουν τον έλεγχο της ΑpoB στα άτομα με τιμές τριγλυκεριδίων 200 mg/dL και άνω.
Συμβουλές για εξέταση
Ορισμένοι καρδιολόγοι, μεταξύ των οποίων και η δρ Mora, υποστηρίζουν τον έλεγχο της ΑpoB σε ένα ευρύτερο τμήμα του πληθυσμού. Σκεφτείτε μια ομάδα υγιών ατόμων, με τιμές LDL χοληστερόλης γύρω στο 120 mg/dL. Σε αυτούς που τρώνε υγιεινά και έχουν φυσιολογικό βάρος, δεν υπάρχει λόγος να γίνει εξέταση ΑpoB. Αυτοί όμως που εμφανίζουν σημεία μη υγιούς μεταβολισμού, όπως προδιαβητική κατάσταση, μεγάλη κοιλιά ή αυξημένα τριγλυκερίδια, έχουν πολύ περισσότερες πιθανότητες να έχουν υψηλή ΑpoB, εξηγεί η δρ Mora. Τουλάχιστον το ένα τέταρτο του πληθυσμού μπορεί να εμπίπτει σε αυτή τη δεύτερη κατηγορία και θα έπρεπε ίσως να κάνει εξέταση ΑpoB, δηλώνει. Συνιστά επίσης την εξέταση ΑpoB στα άτομα με οικογενειακό ιστορικό καρδιοπάθειας.
Τα καλά νέα είναι ότι ακόμη και αν έχετε υψηλή ΑpoB, κάποιες καθημερινές συνήθειες όπως η μεσογειακή διατροφή και η τακτική άσκηση μπορούν να σας βοηθήσουν να τη μειώσετε.
Πηγή: kathimerini.gr