Το φαγητό πολλές φορές γίνεται παρηγοριά, ειδικά αν μας κατακλύζει το στρες. Η κορτιζόλη, η «ορμόνη του άγχους», επηρεάζει άμεσα τις διατροφικές μας επιλογές και το βάρος μας. Τι συμβαίνει όμως όταν το στρες γίνεται καθημερινή συνθήκη;
Διαβάστε παρακάτω πώς το χρόνιο άγχος μπορεί να σαμποτάρει την υγεία και το σώμα σας και τι μπορείτε να κάνετε για να το ανατρέψετε.
Πόσο φυσιολογικό είναι να παχαίνουμε όταν έχουμε άγχος;
Είτε περνάτε έναν χωρισμό και τρώτε μία κουταλιά παγωτό, είτε συζητάτε προβλήματα στη δουλειά με ένα χορταστικό μπολ με μακαρόνια, το να «τρώτε τα συναισθήματά σας» είναι ένα συνηθισμένο φαινόμενο όταν βρίσκεστε υπό πίεση.
Και αυτό είναι συνηθισμένο επειδή είμαστε σχεδιασμένοι έτσι. Οι άνθρωποι εξελίχθηκαν για να λαχταρούν ζαχαρούχα, λιπαρά τρόφιμα όταν βρίσκονται σε κατάσταση άγχους. Όταν στρεφόμαστε στο φαγητό για παρηγοριά, ανταποκρινόμαστε σε μια ορμονική ενεργοποίηση.
Τι συμβαίνει όμως όταν η πίεση που πυροδοτεί αυτές τις ορμόνες δεν υποχωρεί -κάτι που, δυστυχώς, συμβαίνει σε πολλούς από εμάς; Μπορεί το μακροχρόνιο στρες να προκαλέσει ανθυγιεινή αύξηση βάρους;
Ναι, μπορεί. Η ψυχολόγος της Κλινικής του Κλίβελαντ, Leslie Heinberg, αναλύει τη σχέση μεταξύ του μακροχρόνιου στρες και της ανθυγιεινής αύξησης βάρους και εξηγεί πώς μπορούμε να καταπολεμήσουμε αυτή τη διπλή απειλή για την υγεία μας.
Κορτιζόλη και αύξηση βάρους
Αν θέλετε να κατανοήσετε τη σύνδεση μεταξύ του στρες και της αύξησης βάρους, πρέπει να καταλάβετε τι είναι η κορτιζόλη και γιατί κάνει αυτό που κάνει.
Η κορτιζόλη είναι μια ορμόνη που απελευθερώνει το σώμα όταν αισθάνεστε σωματικό ή ψυχολογικό στρες. Όπως η αδρεναλίνη και η νορεπινεφρίνη, η κορτιζόλη είναι μια ορμόνη «μάχης ή φυγής». Αυτές οι ορμόνες του στρες επιβραδύνουν τις φυσιολογικές διεργασίες που δεν είναι κρίσιμες για την επιβίωση από μια άμεση απειλή –όπως ο μεταβολισμός– και επιταχύνουν αυτές που χρειάζεστε για να επιβιώσετε στη στιγμή.
Με άλλα λόγια, όταν το επίπεδο κορτιζόλης αυξάνεται, πυροδοτεί μια αλυσιδωτή αντίδραση. Η ορμόνη αυξάνει την αρτηριακή πίεση και την παραγωγή ινσουλίνης, ενώ ταυτόχρονα καταστέλλει το ανοσοποιητικό σύστημα. Καθώς τα επίπεδα ινσουλίνης αυξάνονται, το σάκχαρο στο αίμα πέφτει, κάνοντάς σας να λαχταράτε λιπαρά, ζαχαρούχα τρόφιμα.
Όταν οι άνθρωποι έπρεπε να τρέχουν μακριά από άγρια ζώα και άλλες σοβαρές περιβαλλοντικές απειλές, μια προσωρινή αύξηση της κορτιζόλης ήταν ένας χρήσιμος μηχανισμός, σύμφωνα με τη Δρ. Heinberg. Αλλά σήμερα, το άγχος είναι πιο μακροπρόθεσμο. Και με την πάροδο του χρόνου, αυτή η αυξημένη κορτιζόλη μπορεί να προκαλέσει χάος στο σώμα μας.
Μια μελέτη του 2017 έδειξε μια σύνδεση μεταξύ της κορτιζόλης και του υπερβολικού βάρους. Διαπίστωσε επίσης ότι τα υψηλότερα επίπεδα κορτιζόλης σχετίζονται με τη μεταφορά αυτού του επιπλέον βάρους στη μέση -αυτό που μερικές φορές αναφέρουμε ως σπλαχνικό λίπος. Αυτή η μελέτη προστίθεται σε μια ήδη ισχυρή συσχέτιση μεταξύ του μακροχρόνιου στρες και της ανθυγιεινής αύξησης βάρους.
Μια μελέτη του 2015 διαπίστωσε ότι ο μεταβολισμός μας είναι πιο αργός όταν είμαστε αγχωμένοι, ενώ μια μελέτη του 2007 διαπίστωσε ότι τα υψηλά επίπεδα κορτιζόλης μπορεί στην πραγματικότητα να ενισχύσουν το αίσθημα ικανοποίησης που βιώνουμε όταν τρώμε λιπαρά, ζαχαρούχα τρόφιμα.
Μακροπρόθεσμες επιπτώσεις της αύξησης βάρους
Είναι εύκολο –και φυσικό– να παίρνουμε βάρος σε δύσκολες στιγμές της ζωής μας. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι το παρατεταμένο στρες και η αύξηση βάρους είναι καλά για εμάς. Το μακροχρόνιο υπερβολικό βάρος ή παχυσαρκία μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την υγεία σας με πολλούς τρόπους, για παράδειγμα:
Αύξηση της αρτηριακής πίεσης και της χοληστερόλης, καθιστώντας σας πιο ευάλωτους σε καρδιαγγειακές παθήσεις και εγκεφαλικό επεισόδιο.
Προκαλώντας μεταβολικές διαταραχές όπως ο διαβήτης τύπου 2.
Αύξηση του κινδύνου καρκίνου.
Προκαλώντας επιπλέον πίεση στις αρθρώσεις, αυξάνοντας τον πόνο και περιορίζοντας την κινητικότητα.
Προκαλώντας προβλήματα γονιμότητας.
Μείωση της πνευμονικής λειτουργίας και επιδείνωση αναπνευστικών διαταραχών όπως η αποφρακτική άπνοια ύπνου.
Επηρεάζοντας την ψυχική υγεία.
Μακροπρόθεσμες επιπτώσεις του στρες
Η σύνδεση μεταξύ του στρες και της αύξησης βάρους είναι πραγματική. Τα αυξημένα επίπεδα κορτιζόλης που κυκλοφορούν στο σώμα μειώνουν τον μεταβολισμό και ενθαρρύνουν την επιθυμία για λίπος και ζάχαρη. Η Δρ. Heinberg σημειώνει, μάλιστα, ότι οι υγιεινές συνήθειες, όπως ο επαρκής ύπνος, η άσκηση και η υγιεινή διατροφή, είναι πιο δύσκολο να διατηρηθούν όταν αισθάνεστε ότι είστε δύσκολα συναισθηματικά.
Δεν αποτελεί έκπληξη, λοιπόν, το γεγονός ότι το μακροχρόνιο στρες μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την υγεία σας. Εκτός από την αύξηση βάρους -και τις επιπλοκές που μπορεί να προκύψουν- το μακροχρόνιο στρες μπορεί επίσης να επηρεάσει:
Τη συχνότητα με την οποία έχετε πονοκεφάλους και ημικρανίες.
Τα επίπεδα ενέργειάς σας κατά τη διάρκεια της ημέρας -και την ικανότητά σας να κοιμάστε τη νύχτα.
Τους μύες σας -συμπεριλαμβανομένης της καρδιά.
Το δέρμα και τα μαλλιά σας.
Τα δόντια και το σαγόνι σας.
Το γαστρεντερικό σας σύστημα.
Το ανοσοποιητικό σας σύστημα.
Τη σεξουαλική σας ζωή.
Την αναπνοή σας.
Όσο δύσκολα κι αν φαίνονται, όμως, όλα αυτά, υπάρχει μια θετική πλευρά: Πολλοί από τους τρόπους με τους οποίους μπορείτε να μειώσετε τα επίπεδα στρες σας θα σας βοηθήσουν επίσης να αποκτήσετε ή να διατηρήσετε ένα υγιές βάρος (και αντίστροφα).
Τρόποι μείωσης του στρες
Ενώ ο εγκέφαλός σας μπορεί να προσπαθεί να σας πείσει για το αντίθετο, η υγεία σας δεν πρέπει να τίθεται σε δεύτερη μοίρα σε περιόδους στρες, σύμφωνα με τη Δρ. Heinberg. «Πράγματα όπως η άσκηση, ο διαλογισμός, οι ασκήσεις ενσυνειδητότητας, η χαλάρωση, είναι τρόποι με τους οποίους μπορούμε να εργαστούμε για την καλή διαχείριση του στρες, καθώς και για την καλή διαχείριση του βάρους», τονίζει.
Όταν είμαστε αγχωμένοι, η υιοθέτηση υγιεινών συνηθειών μπορεί να είναι ακόμη πιο δύσκολη από το συνηθισμένο. Ακολουθούν μερικοί τρόποι για να καταπολεμήσετε το στρες που μπορείτε να δοκιμάσετε σήμερα, οι οποίοι δεν απαιτούν να αλλάξετε τον τρόπο ζωής σας.
Κάντε μια παύση και σκεφτείτε πριν φάτε
Βάλτε ένα χρονόμετρο και κάνετε κάτι που αγαπάτε
Κάντε μια σύντομη βόλτα
Εστιάστε σε αυτό που κάνετε σωστά
Εξασκηθείτε στην ευγνωμοσύνη
Θέστε μικρούς, εφικτούς στόχους
Μιλήστε με κάποιον
Πηγή: oloygeia.gr