Συνολικά 614 εκατομμύρια ευρώ δαπάνησαν το 2023 τα ελληνικά νοικοκυριά για φροντιστήρια γενικής εκπαίδευσης. Όπως προέκυψε από την έρευνα του Κέντρου Ανάπτυξης Εκπαιδευτικής Πολιτικής της ΓΣΕΕ, αν και η συγκεκριμένη δαπάνη -αφορά κυρίως τα φροντιστήρια δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης-, παρουσίαζε φθίνουσα πορεία από το 2013 έως το 2020, τη διετία 2021-2023 αυξήθηκε κατά 36%.
Σύμφωνα με όσα μετέφεραν γονείς μαθητών στο iEidiseis, η προετοιμασία για τις Πανελλήνιες απαιτεί πολλές χιλιάδες ευρώ, -σε αρκετές περιπτώσεις σχεδόν ένα βασικό μισθό κάθε μήνα-, είτε αφορά φροντιστήρια, είτε ιδιαίτερα μαθήματα. Κι αυτό ενώ η κοστοβόρα ενισχυτική διδασκαλία, μπορεί να απαιτηθεί και στο πανεπιστήμιο. Από την πλευρά τους, ιδιοκτήτες φροντιστηρίων, μιλούν στο iEidiseis για το μέσο κόστος που απαιτείται και τις αιτίες της αύξησης της τελευταίας διετίας.
«5.500- 6.000 ευρώ το μέσο κόστος για Β’ και Γ’ Λυκείου»
Βάσει όσων σχολίασε στο iEidiseis.gr ο Γιάννης Βαφειαδάκης, πρόεδρος της Ομοσπονδίας Εκπαιδευτικών Φροντιστών Ελλάδας (ΟΕΦΕ), «συνήθως τα παιδιά πάνε φροντιστήριο στη Β’ και Γ΄ Λυκείου. Μεσοσταθμικά, το κόστος για αυτά τα δύο χρόνια είναι 5.500-6.000 ευρώ. Παρόμοια εικόνα υπάρχει και στην επαρχία, δεν είναι μεγάλες οι διαφορές. Το κόστος ποικίλλει αναλόγως την τάξη, τις ώρες που κάνεις μάθημα και την περιοχή. Είναι άλλο να πας φροντιστήριο στο Πέραμα κι άλλο στην Κηφισιά. Υπάρχουν κάποια φροντιστήρια που μπορεί να είναι πολύ ακριβότερα, όπως κι άλλα που να είναι φθηνότερα».
Βάσει όσων ανέφερε ο ίδιος, «η δαπάνη για τα φροντιστήρια έπεσε την περίοδο της πανδημίας και ανέβηκε μετά. Την περίοδο 2013-2023, η συνολική δαπάνη ανέβηκε κατά 8,1%, που αν συνυπολογίσουμε τον πληθωρισμό, πρακτικά αποτελεί μείωση».
«Μπορεί να φτάνουν τα 100 ευρώ την ώρα»
Όπως υπογράμμισε ο κ. Βαφειαδάκης, «ο αριθμός των μαθητών στα φροντιστήρια μειώνεται τα τελευταία χρόνια λόγω υπογεννητικότητας, οι οποίες είναι υποδιπλάσιες συγκριτικά με πριν από λίγες δεκαετίες. Τα περισσότερα φροντιστήρια είναι μικρά. Όταν λοιπόν οι μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις δεν έχουν δουλειά, κάνουν μειώσεις προκειμένου να είναι βιώσιμες».
Σχετικά, με το φαινόμενο των ιδιαίτερων μαθημάτων, ο ίδιος ανέφερε ότι «ούτε αυτό είναι ενιαίο. Υπάρχουν τα πολύ φθηνά και τα πολύ ακριβά. Οι τιμές μπορεί να φτάνουν και τα 100 ευρώ την ώρα. Και είναι χρήματα “μαύρα”, που δεν μπαίνουν στην οικονομία».
Πάντως, σύμφωνα με τον ίδιο, τα τελευταία χρόνια, «υπάρχουν οικογένειες που είτε ζητάνε μια πολύ ιδιαίτερη τιμή, είτε δεν έρχονται καθόλου στα φροντιστήρια. Είναι πολύ άσχημο να συμβαίνει αυτό, εξαιτίας μιας πρόσκαιρης οικονομικής δυσχέρειας της οικογένειας. Άλλωστε, κακά τα ψέματα, αν δεν πας φροντιστήριο, δεν δίνεις εξετάσεις με καλές πιθανότητες να μπεις στο πανεπιστήμιο».
«Χαμηλότερες οι τιμές από την περίοδο 2004-05»
Από την πλευρά του, ο Σπύρος Δαμιανός, πρόεδρος του Συλλόγου Εκπαιδευτικών Φροντιστών Αττικής (ΣΕΦΑ), ανέφερε στο iEidiseis ότι «μια οικογένεια που δεν έχει τη δυνατότητα να στείλει το παιδί της σε ιδιωτικό σχολείο και να δώσει 10-15 χιλιάδες ευρώ ετησίως, προσπαθεί να συναγωνιστεί αυτούς τους προνομιούχους μαθητές με ένα ποσό που θα δώσει σε 1-2 χρόνια. Υπό αυτή την έννοια, δεν νομίζω ότι μιλάμε για ένα τρομακτικά μεγάλο ποσό. Στην Αθήνα οι τιμές συνεχίζουν να είναι χαμηλότερες από την περίοδο 2004-05. Επίσης, τα φροντιστήρια είναι μικρομεσαίες επιχειρήσεις που αντιμετωπίζουν τα ίδια προβλήματα με τις υπόλοιπες, όπως τα αυξανόμενα κόστη σε ενέργεια και επαγγελματική στέγαση».
Σύμφωνα με τον ίδιο, «στην Αθήνα, οι τιμές είναι εναρμονισμένες με κάθε περιοχή. Για παράδειγμα, στη Δυτική Αθήνα το μέσο κόστος για το Λύκειο είναι 250-270 ευρώ μηνιαίως, ενώ στην βόρεια και νότια Αθήνα, 400-450 ευρώ. Υπάρχουν και ορισμένα φροντιστήρια που μπορεί να έχουν πολύ αυξημένα δίδακτρα».
«Τα περισσότερα παιδιά σπουδάζουν στην περιοχή τους»
Πάντως σύμφωνα με τον ίδιο, «το μεγάλο πρόβλημα είναι οι μονάδες που δεν έχουν άδεια, δεν ελέγχονται και δημιουργούν αθέμιτο ανταγωνισμό, με ότι αυτό συνεπάγεται για την αγορά».
Σχετικά με τα ιδιαίτερα μαθήματα, ο κ. Δαμιανός επεσήμανε ότι «τα επιλέγει πολύς κόσμος. Αυτοί οι καθηγητές θα ασχοληθούν αποσπασματικά με ένα μόνο μάθημα. Επίσης, τα χρήματα αλλάζουν χέρια χωρίς φορολόγηση και οι άνθρωποι που δουλεύουν δεν ασφαλίζονται. Σε κάθε μάθημα κατεύθυνσης, οι μαθητές θα κάνουν τουλάχιστον 3 ώρες ιδιαίτερα. Μιλάμε επομένως για τουλάχιστον 12 ώρες την εβδομάδα επί ενός ποσού που μπορεί να κυμαίνεται ακόμη και στα 80 ή 100 ευρώ την ώρα».
Αναφορικά με το αν θεωρεί πως πολλά παιδιά επιλέγουν να μην σπουδάσουν εκτός της πόλης που μένουν λόγω οικονομικού κόστους, ο κ. Δαμιανός απάντησε ότι «τα τελευταία χρόνια, το κράτος δίνει ένα μεγάλο κομμάτι του ενοικίου στα παιδιά που σπουδάζουν εκτός της πόλης τους. Παρόλα αυτά, τα περισσότερα παιδιά επιλέγουν να σπουδάσουν στην περιοχή τους, ειδικά στην περιφέρεια».
«420 ευρώ, φιλική τιμή»
Η Ζωή είναι μητέρα παιδιού, που φέτος θα δώσει Πανελλήνιες στη Θετική κατεύθυνση. Όπως μετέφερε η ίδια στο iEidiseis, «εμείς έχουμε επιλέξει φροντιστήριο στους Αγίους Αναργύρους. Το κόστος είναι 420 ευρώ μηνιαίως για δέκα μήνες». Μάλιστα, όπως συμβαίνει αρκετά συχνά, η ίδια εξήγησε ότι η τιμή είναι «φιλική», καθώς «κι άλλα παιδιά συγγενών μας έχουν πάει στο συγκεκριμένο φροντιστήριο, επομένως υπήρξε έκπτωση στην τιμή».
Όπως ανέφερε η ίδια, «το παιδί έχει ξεκινήσει φροντιστήριο από την Α’ Λυκείου, όπου το κόστος ήταν περίπου εκατό ευρώ λιγότερα τον μήνα».
Πάντως όπως σχολίασε η ίδια, «το κόστος διαφέρει αναλόγως το φροντιστήριο. Υπάρχουν πολλά παιδιά που δεν πάνε φροντιστήριο για οικονομικούς λόγους. Γνωρίζουμε παιδιά που πήγαν σε γειτονικά φροντιστήρια και δεν έφτασαν εκεί που ήθελαν».
Πάντως η ίδια, -όπως ενδεχομένως η πλειοψηφία των γονέων-, θεωρεί ότι «ένα παιδί δεν έχει πιθανότητα επιτυχίας χωρίς φροντιστήριο. Ο γιός μου στο Δημοτικό είχε πολλά κενά, δεν έγραφε σωστή λέξη. Οι δάσκαλοι μου έλεγαν ότι δεν τους ένοιαζαν τα ορθογραφικά, θα τα μάθαινε. Οπότε αναγκάστηκαν να τον βάλω από το Γυμνάσιο σε ιδιαίτερα μαθήματα. Το κόστος ήταν 12 ευρώ την ώρα. Φιλική τιμή πάντα».
Αναφορικά με το αν γνωρίζει οικογένειες, που το παιδί τους θα επιλέξει σχολή βάσει κόστους, η ίδια απάντησε ότι «σχεδόν όλες οι οικογένειες στην Αθήνα, θέλουν το παιδί τους να μείνει εδώ. Δεν μπορεί να στήσει ένα σπίτι από την αρχή ο κόσμος».
«Κάθε καθηγητής έπαιρνε μηνιαίως 250-300 ευρώ»
Το παιδί του Παναγιώτη έδωσε Πανελλήνιες το 2023. Όπως ανέφερε ο ίδιος στο iEidiseis, «έκανε ιδιαίτερα από το Πάσχα της Β’ Λυκείου. Αν το είχα σκεφτεί νωρίτερα, θα είχε ξεκινήσει τουλάχιστον από το καλοκαίρι του 2021. Δύο χρόνια είναι το ελάχιστο που χρειάζεται, επειδή στριμώχτηκε πολύ».
Το παιδί του Παναγιώτη, «έκανε ιδιαίτερα και στα 4 μαθήματα κατεύθυνσης, με τέσσερις διαφορετικούς καθηγητές. Επειδή με έναν καθηγητή δεν τα πήγαινε καλά κι επειδή δεν μπορούσα να βρω άλλον, τον ανέλαβα εγώ, καθώς ασχολούμαι με την πληροφορική».
Όπως σχολίασε, «το κόστος ήταν 25-30 ευρώ για μιάμιση ώρα. Έκανε τουλάχιστον δύο μαθήματα την εβδομάδα. Επομένως, κάθε καθηγητής ήθελε τον μήνα τουλάχιστον 250-300 ευρώ. Ειδικά όσο πλησίαζαν οι εξετάσεις, ξεφύγαμε τελείως στα λεφτά επειδή έκανε και τρίτη ώρα».
«Από φροντιστήρια μου ζητούσαν 500-600 ευρώ»
Μάλιστα, όπως ανέφερε, «πήρα τιμές και από φροντιστήρια που κυμαίνονταν στα 500-600 ευρώ μηνιαίως και μάλιστα για μόλις 3 από τα 4 μαθήματα. Δεν έχει μεγάλη απόσταση το κόστος». Όπως ανέφερε, «όλα τα παιδιά έκαναν ιδιαίτερα ή πήγαιναν σε φροντιστήριο, εκτός από όσα δεν ενδιαφέρονταν για τις Πανελλήνιες».
Αυτό που ο ίδιος πίστευε, ήταν «ότι θα δώσουμε ένα ποσό της τάξεως των 7-8 χιλιάδων ευρώ και θα τελειώσει». Η πραγματικότητα ήταν διαφορετική: «το παιδί πέρασε Πληροφορική στην Αθήνα. Κλείνει το δεύτερο έτος, όμως είμαστε και πάλι με καθηγητές, οι οποίοι ζητάνε 50 ευρώ για μιάμιση ώρα».
Κι αυτό επειδή «σε ορισμένα πεδία μπορείς να μπεις και από το Γενικό Λύκειο και από το ΕΠΑΛ. Ο γιός μου πήγαινε ΕΠΑΛ και είχε κάνει ελάχιστα μαθηματικά. Αντίστοιχα, τα παιδιά που μπήκαν από το Γενικό Λύκειο είναι πίσω σε ότι αφορά μαθήματα Δικτύων και κώδικα προγραμματισμού. Στο πανεπιστήμιο όμως θεωρούν ότι τα έχεις διδαχθεί όλα. Επομένως έχουμε παντρευτεί τους καθηγητές μέχρι να τελειώσει τη σχολή. Μόνο δημόσια Παιδεία δεν είναι αυτή».