Οι περισσότεροι ηλικιωμένοι εμφανίζουν κάποια χαρακτηριστικά κενά μνήμης. Μπορεί να αφορούν μικρά και ασήμαντα πράγματα που ξεχνάνε οι άνθρωποι μεγαλύτερης ηλικίας.
Ωστόσο, αυτά τα συμβάντα στιγμιαίας ομίχλης εγκεφάλου μπορεί να προκαλέσουν στρες και αίσθημα ντροπής. Πότε όμως αποτελούν αιτία ανησυχίας;
«Ο εγκέφαλος είναι όπως κάθε άλλο μέρος του σώματος – με την πάροδο του χρόνου, μπορεί να μη λειτουργεί τόσο καλά όσο λειτουργούσε κάποτε», λέει η νευροψυχολόγος Julie Brody Magid, κλινική διευθύντρια της Κλινικής Αξιολόγησης Διαταραχών της Μνήμης στο McLean Hospital, που συνεργάζεται με το Χάρβαρντ.
«Παρόλο που τα περισσότερα κενά μνήμης είναι μέρος της φυσιολογικής γήρανσης, σε ορισμένες περιπτώσεις παροξύνονται από προβλήματα που μπορούν να αντιμετωπιστούν».
Γήρανση και εγκέφαλος
Οι άνθρωποι συνήθως αρχίζουν να παρατηρούν κενά στη μνήμη τους μετά την ηλικία των 50 ή 60 ετών. Τότε ξεκινούν οι σχετιζόμενες με την ηλικία χημικές και δομικές αλλαγές σε περιοχές του εγκεφάλου που σχετίζονται με τη μνήμη, όπως ο ιππόκαμπος και οι μετωπιαίοι λοβοί.
Αυτές οι περιοχές του εγκεφάλου αρχίζουν να συρρικνώνονται, συχνά λόγω στένωσης των μικρών αρτηριών που παρέχουν οξυγόνο και θρεπτικές ουσίες. «Οι αλλαγές αυτές μπορεί να κάνουν πιο δύσκολη την εκμάθηση νέων πληροφοριών και την ανάκληση παλαιών πληροφοριών», δηλώνει η Brody Magid.
Ωστόσο, δεν ευθύνεται πάντα η ηλικία για αυτό το πρόβλημα. Ο γιατρός μπορεί να σας βοηθήσει να ξεδιαλύνετε κατά πόσο υπάρχουν άλλα προβλήματα που συμβάλλουν στα κενά μνήμης. Δείτε μερικές πιθανές αιτίες:
Πολλά κενά μνήμης οφείλονται στη φυσιολογική γήρανση, αλλά κάποιοι παράγοντες που σχετίζονται με τον τρόπο ζωής μπορεί να τα επιδεινώνουν.
Κατάθλιψη, άγχος και στρες
Η κατάθλιψη μπορεί να μειώσει την ικανότητα του εγκεφάλου να εστιάζει, να επεξεργάζεται και να αποκτά πρόσβαση σε πληροφορίες, υποστηρίζει η Brody Magid. Το χρόνιο στρες και άγχος μπορεί να πλημμυρίσει τον εγκέφαλο με κορτιζόλη, την ορμόνη του στρες, η οποία, με την πάροδο του χρόνου, μπορεί να επηρεάσει τις περιοχές του εγκεφάλου που ευθύνονται για την αποθήκευση και την ανάκληση πληροφοριών. «Η κατάθλιψη, το στρες και το άγχος μπορούν επίσης να προκαλέσουν αρνητικές σκέψεις και σκέψεις ανησυχίας που εμποδίζουν τους ανθρώπους να εστιάσουν και να είναι παρόντες, γεγονός που μπορεί να συμβάλει σε προβλήματα μνήμης», εξηγεί η Brody Magid.
Φάρμακα
Η ομίχλη εγκεφάλου μπορεί να είναι μια συνηθισμένη ανεπιθύμητη ενέργεια κάποιων φαρμάκων. «Αν παίρνετε κάποιο νέο φάρμακο, είτε συνταγογραφούμενο είτε μη συνταγογραφούμενο, ρωτήστε τον γιατρό ή τον φαρμακοποιό σας αν θα μπορούσε να επηρεάζει τη γνωστική σας λειτουργία», προτείνει η Brody Magid.
Yπνος
Έρευνες έχουν συνδέσει μια μείωση των λειτουργιών του εγκεφάλου με προβλήματα ύπνου, όπως είναι ο ύπνος για λιγότερο από επτά ή οκτώ ώρες κάθε νύχτα, ο διακεκομμένος ύπνος και οι διαταραχές του ύπνου όπως η αϋπνία και η υπνική άπνοια.
Πότε πρέπει να υποβληθείτε σε έλεγχο
Αν τα κενά μνήμης γίνονται πιο συχνά ή είναι αρκετά έντονα ώστε να παρεμποδίζουν την καθημερινή σας ζωή ή ασφάλεια, θα πρέπει να υποβληθείτε σε έλεγχο, συνιστά η Brody Magid.
Όταν μιλήσετε με τον γιατρό σας, δώστε του όσο το δυνατόν πιο λεπτομερείς πληροφορίες σχετικά με τα κενά μνήμης.
Για παράδειγμα, μήπως αφαιρεθήκατε γιατί είχατε αναστατωθεί για κάποιον λόγο ή μήπως έπρεπε να διεκπεραιώσετε πολλά καθήκοντα συγχρόνως; Η μνήμη σας επανέρχεται γρήγορα ή χρειάζεται χρόνος για να «πάρει μπρος» ο εγκέφαλός σας; Υπάρχει κάποιο μοτίβο στα κενά μνήμης;
«Όλες αυτές οι πληροφορίες μπορούν να βοηθήσουν τον γιατρό σας να καθορίσει κατά πόσο ορισμένοι παράγοντες του τρόπου ζωής ή κάποια ιατρικά ζητήματα παίζουν ρόλο και πρέπει να αντιμετωπιστούν ή αν πρέπει να κάνετε μια επίσημη εξέταση σε κλινική μνήμης», αναφέρει η Brody Magid.
Κόλπα του μυαλού
Παρόλο που τα περισσότερα κενά μνήμης είναι φυσιολογικά, μπορείτε να λάβετε κάποια μέτρα για να διαχειριστείτε και να βελτιώσετε τις υπάρχουσες ικανότητες του εγκεφάλου. ∆είτε μερικούς παράγοντες που εμποδίζουν συνήθως τη μνήμη και πώς μπορείτε να τους αντιμετωπίσετε.
Αφηρημάδα
Αυτή εμφανίζεται όταν έχετε αναλάβει υπερβολικά πολλές ευθύνες ή όταν δέχεστε περισπασμούς. Όταν έχετε μπροστά σας πολλές εργασίες, κάντε μια λίστα, οργανώστε τις εργασίες με σειρά προτεραιότητας και εστιάστε μόνο σε μία κάθε φορά προτού προχωρήσετε στην επόμενη. Η δημιουργία ρουτίνας και η ρύθμιση υπενθυμίσεων μπορεί επίσης να σας βοηθήσει. Για παράδειγμα, τοποθετήστε έναν πίνακα μνήμης στην κεντρική είσοδο ή στην κρεβατοκάμαρά σας, στο σημείο όπου αφήνετε συνήθως κάποια σημαντικά καθημερινά αντικείμενα, όπως το κινητό, τα φάρμακα, τα κλειδιά και τα γυαλιά σας.
Μπλοκάρισμα
Ένα συνηθισμένο παράδειγμα μπλοκαρίσματος είναι όταν δυσκολεύεστε να θυμηθείτε ονόματα. Όταν γνωρίζετε κάποιον, προσπαθήστε να συνδέσετε αυτό το άτομο με κάτι που μπορεί να σας βοηθήσει να θυμηθείτε το όνομά του, όπως το χόμπι του, η εργασία του, το περιβάλλον του ή ο/η σύζυγός του. Μια άλλη μέθοδος είναι να συσχετίσετε το πρόσωπο με κάποιον που έχει το ίδιο όνομα ή παρόμοιο, όπως έναν συγγενή, μια διασημότητα ή έναν χαρακτήρα ταινίας.
Παροδικότητα
Η παροδικότητα είναι η απώλεια από την ενεργό μνήμη κάποιων γεγονότων και συμβάντων με την πάροδο του χρόνου. Για να συγκρατήσετε κάποιες συγκεκριμένες μνήμες, κρατήστε τις πληροφορίες ενεργές στη μνήμη σας. Για παράδειγμα, μοιραστείτε τες σε μια συζήτηση όποτε είναι δυνατό, καταγράψτε τες για μελλοντική αναφορά και δείτε ξανά τις σχετικές φωτογραφίες.
Πηγή: kathimerini.gr