Η νόσος Αλτσχάιμερ, η πιο κοινή μορφή άνοιας, εξακολουθεί να παραμένει μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις της σύγχρονης ιατρικής. Η προοδευτική νευροεκφυλιστική διαταραχή επηρεάζει εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως, με αριθμούς που αναμένεται να φτάσουν τα 150 εκατομμύρια μέχρι το 2050.
Χαρακτηριζόμενη από μείωση της μνήμης και της γνωστικής λειτουργίας, έχει καταστροφικές επιπτώσεις στους ασθενείς και τις οικογένειές τους, ενώ ασκεί μεγάλη πίεση στα συστήματα υγειονομικής περίθαλψης, καθώς δεν υπάρχουν πραγματικά αποτελεσματικές θεραπείες.
Τα τελευταία χρόνια οι επιστημονικές έρευνες έχουν φέρει στο φως αρκετά στοιχεία που συνδέουν το Αλτσχάιμερ με το μεταβολικό σύνδρομο, μια σύνθετη διαταραχή που περιλαμβάνει διάφορες δυσλειτουργίες, όπως είναι ο διαβήτης, η παχυσαρκία, η υψηλή αρτηριακή πίεση και τα μη φυσιολογικά επίπεδα λιπιδίων στο αίμα.
Ενώ έχουν αποδειχτεί κάποιες συνδέσεις μεταξύ της νόσου και αυτών των μεμονωμένων δυσλειτουργιών, η ακριβής τους σχέση παραμένει ασαφής, ιδιαίτερα όσον αφορά τους βιολογικούς μηχανισμούς που γεννούν τα προβλήματα.
Σε αυτό το πλαίσιο, ερευνητές με επικεφαλής τους Yanping Sun και Lan Tan από το Κινεζικό Πανεπιστήμιο Qingdao, δημοσίευσαν πρόσφατα μια ολοκληρωμένη βιβλιογραφική ανασκόπηση που επικεντρώνεται στο πώς ο διαταραγμένος μεταβολισμός του λίπους μπορεί να συμβάλλει στην ανάπτυξη και την εξέλιξη της νόσου του Αλτσχάιμερ.
Πώς το μεταβολικό σύνδρομο μπορεί να συμβάλλει στο Αλτσχάιμερ;
«Ο εγκέφαλος αποτελείται σε μεγάλο βαθμό από λιπίδια, τα οποία είναι ζωτικής σημασίας για τη διατήρηση της δομής και της λειτουργίας των νευρώνων. Γνωρίζοντας τις συνδέσεις μεταξύ μεταβολικού συνδρόμου και Αλτσχάιμερ, και τους συγκεκριμένους μηχανισμούς με τους οποίους η δυσλιπιδαιμία συμβάλλει στο Αλτσχάιμερ, θα είναι δυνατό να εντοπιστούν νέοι θεραπευτικοί στόχοι και ενδεχομένως να αναπτυχθούν θεραπευτικές στρατηγικές στο μέλλον», ανέφερε η Yanping Sun.
Η ανασκόπηση αποκαλύπτει ότι η απορρύθμιση της ινσουλίνης μπορεί να συμβάλλει στην ανάπτυξη Αλτσχάιμερ με απροσδόκητους τρόπους. Όταν το σώμα γίνεται ανθεκτικό στην ινσουλίνη, παράγει περισσότερη ορμόνη για να διατηρήσει τα φυσιολογικά επίπεδα σακχάρου στο αίμα.
Ωστόσο, η περίσσεια ινσουλίνης μπορεί να επηρεάσει την ικανότητα του εγκεφάλου να απομακρύνει τις πρωτεΐνες Αβ, οδηγώντας στο σχηματισμό επιβλαβών αμυλοειδών πλακών, που είναι χαρακτηριστικό γνώρισμα του Αλτσχάιμερ. Αυτή η συσχέτιση είναι τόσο σημαντική, που ορισμένοι ερευνητές έχουν αρχίσει να αναφέρονται στο Αλτσχάιμερ αποκαλώντας το «διαβήτη τύπου 3».
Αρτηριακή πίεση και παχυσαρκία σχετίζονται με το Αλτσχάιμερ
Η υψηλή αρτηριακή πίεση, μια άλλη συνιστώσα του μεταβολικού συνδρόμου, φαίνεται να έχει τη δική της ξεχωριστή επίδραση στην υγεία του εγκεφάλου. Οι υπάρχουσες έρευνες δείχνουν ότι η υπέρταση στη μέση ηλικία μπορεί να αυξήσει σημαντικά τον κίνδυνο ανάπτυξης άνοιας αργότερα στη ζωή.
Μελέτες απεικόνισης του εγκεφάλου έχουν επίσης δείξει ότι η υψηλή αρτηριακή πίεση μπορεί να μειώσει το πάχος του φλοιού του εγκεφάλου και ενδεχομένως να επισπεύσει την εμφάνιση Αλτσχάιμερ, ιδιαίτερα σε άτομα που φέρουν συγκεκριμένους γενετικούς παράγοντες κινδύνου (όπως η APOE4).
Η σχέση μεταξύ παχυσαρκίας και Aλτσχάιμερ παρουσιάζει μια πιο σύνθετη εικόνα. Οι ερευνητές έδειξαν ότι το υπερβολικό βάρος πιο νωρίς στην ενήλικη ζωή, σε σχέση με την εμφάνισή του μετά τη μέση ηλικία, μπορεί να συνδέεται πιο στενά με την ανάπτυξη διαφορετικών μορφών άνοιας και γνωστικής εξασθένησης.
Οι τομογραφίες εγκεφάλου παχύσαρκων ατόμων έχουν αποκαλύψει αλλαγές παρόμοιες με αυτές που παρατηρούνται στο Αλτσχάιμερ, συμπεριλαμβανομένης της μείωσης του όγκου της φαιάς ουσίας.
Το πιο ενδιαφέρον στοιχείο που υπογραμμίζει η ανασκόπηση είναι το πώς η δυσλιπιδαιμία μπορεί να διαδραματίσει κεντρικό ρόλο στη σύνδεση αυτών των διαφόρων συνθηκών με το Aλτσχάιμερ.
Διάφορες προηγούμενες αναλύσεις έχουν βρει συνδέσεις μεταξύ της δυσλειτουργίας στον μεταβολισμό της χοληστερόλης και των λιπαρών οξέων με επιβλαβείς εγκεφαλικές ή νευρωνικές παθήσεις. Αυτές περιλαμβάνουν νευρωνική φλεγμονή, συσσώρευση πρωτεΐνης Αβ, διάσπαση αιματοεγκεφαλικού φραγμού και οξειδωτικό στρες, τα οποία αναλύθηκαν στη μελέτη από άποψη μοριακής βιολογίας.
Τελικά, γιατί είναι σημαντική αυτή η βιβλιογραφική ανασκόπηση; Επειδή επισημαίνει ότι η διατήρηση υγιών επιπέδων λιπιδίων στο αίμα μπορεί να είναι πιο σημαντική για την υγεία του εγκεφάλου από ό,τι πιστεύαμε προηγουμένως.
Οι πολλά υποσχόμενες προληπτικές ή θεραπευτικές στρατηγικές που βρίσκονται υπό μελέτη περιλαμβάνουν ακόμη και φάρμακα μείωσης της χοληστερόλης και διαιτητικές προσεγγίσεις, όπως η μεσογειακή διατροφή και η κετογονική δίαιτα, καθώς και συμπληρώματα ω-3 λιπαρών οξέων.
«Περίπου το ένα τρίτο των περιπτώσεων Αλτσχάιμερ παγκοσμίως μπορεί να συνδέεται με παράγοντες κινδύνου στους οποίους μπορούμε να επέμβουμε και να τους αλλάξουμε», σχολίασε η ερευντήρια Dr Sun.
Συνολικά, αυτή η ανασκόπηση αποτελεί ένα βήμα για την κατανόηση της σχέσης μεταξύ του μεταβολισμού των λιπιδίων και της λειτουργίας του εγκεφάλου. Καθώς τόσο το μεταβολικό σύνδρομο όσο και το Αλτσχάιμερ συνεχίζουν να αυξάνονται παγκοσμίως, αυτές οι γνώσεις θα μπορούσαν να διαδραματίσουν κρίσιμο ρόλο στην ανάπτυξη πιο αποτελεσματικών στρατηγικών πρόληψης και θεραπειών.
πηγή: ow.gr