Το πρωινό της 20ής Νοεμβρίου 1990, δύο σκουρόχρωμες Mercedes δέχονται επίθεση με ρουκέτες στην Πλατεία Διλβόη, στη Νέα Ερυθραία. Στόχος των τρομοκρατών είναι ο μεγαλοεπιχειρηματίας Βαρδής Βαρδινογιάννης. Η θωράκιση των οχημάτων είναι τόσο βαριά, που σε συνδυασμό με το γεγονός ότι δεν εξερράγησαν όπως υπολόγιζαν οι θύτες, επειδή εκτοξεύτηκαν από πολύ κοντινή απόσταση, του σώζει τη ζωή. «Μας την πέσανε, ευτυχώς, γλιτώσαμε» ήταν τα πρώτα λόγια που θα έλεγε βγαίνοντας αλώβητος και ψύχραιμος από το όχημα. Πηγαίνει σε ένα κοντινό περίπτερο και ειδοποιεί τον αδελφό του, Γιάννη, ο οποίος τον παραλαμβάνει με μια τρίτη, επίσης θωρακισμένη Mercedes, και κατευθύνεται προς την Αθήνα για να περαιώσει μια σειρά από εργασίες που είχε προγραμματίσει. «Σούταρε πέναλτι ο Σαραβάκος και βρήκε το δοκάρι», όπως θα έλεγε αργότερα στον φίλο του, Αντώνη Λιβάνη, τότε διευθυντή του πολιτικού γραφείου του Ανδρέα Παπανδρέου. Το γεγονός αυτό, ωστόσο, άλλαξε για πάντα τη ζωή του. Τον έκανε περισσότερο προσεκτικό και ενίοτε ακριβοθώρητο στις δημόσιες εμφανίσεις.
Σταμάτησε να πηγαίνει στο καφενείο
Μέχρι να δεχτεί το χτύπημα, κατέβαινε στην Ερμιόνη, τον τόπο καταγωγής της γυναίκας του Μαριάννας, κι έμπαινε στο καφενείο να συνομιλήσει με τους κατοίκους της περιοχής. Κουβέντιαζε μαζί τους άνετα ό,τι τους απασχολούσε. Από την ημέρα της επίθεσης και μετά, όμως, όλα αυτά κόπηκαν «μαχαίρι». Ήταν, άλλωστε, ένας από τους πλουσιότερους ανθρώπους στον κόσμο. Σύμφωνα με το «Forbes», ο Βαρδής Βαρδινογιάννης δημιούργησε περιουσία 1,9 δισ. δολαρίων κατά τη διάρκεια της ζωής του, ενώ επί σειρά ετών βρισκόταν στην 1.575η θέση της λίστας με τους δισεκατομμυριούχους του πλανήτη και αποτελούσε έναν από τους ισχυρούς παράγοντες της παγκόσμιας ναυτιλίας.
Η γέννηση και τα πρώτα χρόνια
Ο Βαρδής Βαρδινογιάννης γεννήθηκε στις 4 Δεκεμβρίου 1933 στην Επισκοπή Ρεθύμνου, ως το πέμπτο από τα οχτώ παιδιά του Ιωάννη Βαρδινογιάννη και της Χρυσής Θεοδωρουλάκη. Από τα πρώτα του χρόνια, αναδείχθηκε ως ένα παιδί με σθένος και αγάπη για την οικογένεια και την πατρίδα του. Οι αρχές που του μεταδόθηκαν από τους γονείς του, όπως η αφοσίωση στην εργασία και η επιμονή στην οικογενειακή αλληλεγγύη, τον καθόρισαν ως άνθρωπο και επιχειρηματία για όλη του τη ζωή.
Σπουδές και στρατιωτική καριέρα
Εγγράφεται στη Σχολή Ναυτικών Δοκίμων, από την οποία αποφοίτησε το 1955, ακολουθώντας τα χνάρια του μεγαλύτερου αδελφού του, Νίκου, που υπηρετούσε ήδη στο Πολεμικό Ναυτικό. Η στρατιωτική του θητεία υπήρξε καθοριστική για την ανάπτυξη των ηγετικών του ικανοτήτων. Η αυστηρή πειθαρχία, η αποφασιστικότητα και η στρατηγική σκέψη που καλλιέργησε κατά τη διάρκεια της στρατιωτικής του καριέρας ήταν παράγοντες που θα τον συνόδευαν αργότερα στην επιχειρηματική του πορεία.
Αντίσταση στη χούντα
Με την επιβολή της δικτατορίας των συνταγματαρχών το 1967, ο Βαρδής Βαρδινογιάννης στάθηκε σθεναρά ενάντια στο αυταρχικό καθεστώς. Ως ένθερμος υποστηρικτής των δημοκρατικών αξιών και με ισχυρές βενιζελικές καταβολές, υπερασπίστηκε τη δημοκρατία, ακόμη και με το κόστος της φυλάκισής του και του εκτοπισμού του στην Αμοργό από τους δικτάτορες.
Αυτή την εξορία τη θυμόταν πολύ έντονα η σύζυγός του Μαριάννα, που είχε πει σε παλαιότερη συνέντευξή της: «Τότε είχαμε ήδη αποκτήσει τα τρία μας παιδιά, με το τρίτο νεογέννητο στην κούνια. Ένιωθα την καρδιά μου κομμένη στα δύο: ανάμεσα στον άντρα που λάτρευα και στα παιδιά μου που ήταν το κέντρο της ζωής μου. Παίρνοντας ένα καΐκι μέσα στον χειμώνα, πήγα στην Αμοργό με τα δύο μεγαλύτερα παιδιά μας. Μέναμε σε ένα σπίτι χωρίς ηλεκτρικό, πλημμυρισμένοι όμως από την αγάπη και τη συμπαράσταση των κατοίκων της Αμοργού. Δεν θα τους ξεχάσω ποτέ… Κάθε μέρα έβρισκα στο παράθυρό μας πότε ένα μπουκάλι γάλα, πότε δύο αυγά, ένα ζεστό ψωμί… Η αγάπη τους ήταν βάλσαμο στην ψυχή μας». Ο Βαρδής συμμετείχε στο αντιδικτατορικό κίνημα του Ναυτικού και συνέδραμε, ώστε να εξασφαλιστεί ο ανεφοδιασμός των πλοίων με καύσιμα, σε περίπτωση εκδήλωσης κινήματος κατά της χούντας.
Ανάληψη ηγεσίας στη Motor Oil
Μετά τον αδόκητο θάνατο του μεγαλύτερου αδελφού του, Νίκου, το 1973, ο Βαρδής ανέλαβε την ηγεσία της Motor Oil, μιας εταιρείας που ήταν τότε μόλις ένα μικρό διυλιστήριο. Από εκείνη την περίοδο μέχρι το τέλος της ζωής του ανέδειξε τη Motor Oil σε έναν από τους μεγαλύτερους και πιο ισχυρούς ομίλους της χώρας, με έντονη παρουσία στον πετρελαϊκό, ναυτιλιακό, τραπεζικό και ενεργειακό τομέα. Να σημειωθεί ότι ένα από τα κυριότερα περιουσιακά στοιχεία του επιχειρηματικού ομίλου θεωρούνται οι εγκαταστάσεις των διυλιστηρίων στους Αγίους Θεοδώρους Κορινθίας, τα οποία συγκαταλέγονται μεταξύ των πλέον τεχνολογικών και αποδοτικών διυλιστηρίων σε διεθνές επίπεδο. Τα προϊόντα του πετρελαϊκού ομίλου απευθύνονται στις εξαγωγικές, εσωτερικές δραστηριότητες και στη ναυτιλία. Οι δε εγχώριες πωλήσεις της εταιρείας αντιστοιχούν στο 30% του κύκλου εργασιών της, ενώ οι εξαγωγές της στο 70%. Τα διυλιστήρια στην Κορινθία εγκαινιάστηκαν την 11η Νοεμβρίου 1972 και η αξία της επένδυσης ήταν τότε περίπου 450 εκατ. δολάρια.
Στρατηγική και ηγετική σκέψη
Η ηγεσία του Βαρδή Βαρδινογιάννη χαρακτηριζόταν από μια εντυπωσιακή στρατηγική αντίληψη και μια ιδιαίτερη διορατικότητα. Από την πρώτη στιγμή, κατάφερε να διασφαλίσει τη μακροχρόνια επιτυχία της εταιρείας, με σημαντικά βήματα, όπως η στρατηγική συνεργασία με τη Saudi Aramco το 1996, η οποία καθιέρωσε τη Motor Oil ως υπερσύγχρονη ενεργειακή εγκατάσταση. Αν και η εταιρεία μεγάλωσε και αναπτύχθηκε σε έναν επιχειρηματικό κολοσσό, η οικογενειακή ατμόσφαιρα και οι αρχές της παραδοσιακής επιχείρησης διατηρήθηκαν, κάτι που έκανε την εταιρεία να ξεχωρίσει στο διεθνές επιχειρηματικό τοπίο.
Συνεχιζόμενη ανάπτυξη και επενδύσεις σε ΑΠΕ
Μέσα από το πέρασμα των δεκαετιών, ο Βαρδής Βαρδινογιάννης δεν επαναπαύτηκε στις δάφνες της επιτυχίας του. Αντιθέτως, συνέχισε να καινοτομεί και να επενδύει σε τομείς εκτός του παραδοσιακού πετρελαϊκού κλάδου. Με την έντονη εστίαση στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ), δημιούργησε τη Motor Oil Renewable Energy (MORE), η οποία εξελίχθηκε σε έναν από τους μεγαλύτερους ομίλους στον τομέα της πράσινης ενέργειας στην Ελλάδα. Μέσω εξαγορών και στρατηγικών επενδύσεων, η MORE απέκτησε εγκατεστημένη ισχύ άνω των 800 MW σε ΑΠΕ, ενώ ανέπτυξε έργα αποθήκευσης ενέργειας που υπερβαίνουν τα 3 GW. Σήμερα, ο Όμιλος Motor Oil έχει 92 επιμέρους εταιρείες, ενώ με τα εμβλήματα των θυγατρικών εταιρειών του (Shell, Avin κ.ά.) λειτουργούν περισσότερα από 1.500 πρατήρια καυσίμων στην Ελλάδα, καθώς και σε χώρες του εξωτερικού. Ακόμη, διαθέτει παραρτήματα σε 8 διαφορετικά κράτη.
Πέρα από τη μοναδική επιχειρηματική επιτυχία του, ο Βαρδής Βαρδινογιάννης ήταν εξίσου αφοσιωμένος στην κοινωνική προσφορά. Ενίσχυσε συνεχώς δράσεις που είχαν σημαντικό κοινωνικό αντίκτυπο, με ιδιαίτερη προσοχή στις ανάγκες των παιδιών και των ευάλωτων κοινωνικών ομάδων. Μέσω της συνεισφοράς του στην ίδρυση της Ογκολογικής Μονάδας Παίδων «Ελπίδα», ο Βαρδής και η σύζυγός του Μαριάννα πρόσφεραν ουσιαστική βοήθεια στην υγειονομική περίθαλψη και την καταπολέμηση του καρκίνου στην Ελλάδα. Επιπλέον, οι δωρεές και χορηγίες της Motor Oil σε τομείς όπως ο πολιτισμός, η τέχνη, ο αθλητισμός και η εκπαίδευση ήταν αδιάκοπες, δείχνοντας την αφοσίωσή του στις αξίες της αλληλεγγύης και της υπευθυνότητας.
Η σχέση με τη Μαριάννα Βαρδινογιάννη
Η ζωή του ήταν συνυφασμένη με της συζύγου του Μαριάννας. Η σχέση τους ξεκίνησε από την εφηβεία τους και εξελίχθηκε σε ένα αληθινό παραμύθι αγάπης και αμοιβαίας στήριξης. Όπως είχε πει η ίδια σε συνέντευξή της: «Γνώρισα τον σύζυγό μου Βαρδή σε πολύ νεαρή ηλικία. Εγώ ήμουν ακόμα μαθήτρια κι εκείνος αξιωματικός του Πολεμικού Ναυτικού. Παντρευτήκαμε μερικά χρόνια αργότερα, όμως, από την πρώτη στιγμή νιώσαμε και οι δύο πως ο δρόμος της ζωής μας θα ήταν κοινός. Ξεκινήσαμε την οικογένειά μας σε ένα μικρό διαμέρισμα. Φυσικά, τότε δεν μπορούσα να φανταστώ τα όσα θα ακολουθούσαν, που άλλαξαν μεν την εικόνα της ζωής μας, αλλά ποτέ την ουσία της: το μεγάλωμα των πέντε παιδιών μας, και με τους δυο μας πάντα δίπλα τους, η εξορία του Βαρδή στην Αμοργό κατά την περίοδο της δικτατορίας. Αμέτρητες στιγμές όμορφες αλλά και στιγμές δύσκολες, όπως άλλωστε στη ζωή κάθε ανθρώπου. Στιγμές όμως που έκαναν την αγάπη μας ακόμη πιο ουσιαστική κι εμάς δυνατότερους ανθρώπους, μοναδικά δεμένους».