Ποιες χώρες φτιάχνουν εργοστάσια ΑΙ - Η πρόταση της Ελλάδας

Μια από τις επτά πρώτες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που υπέβαλαν προτάσεις για την εγκατάσταση AI Factories, έγινε η Ελλάδα. Η ελληνική πρόταση για την εγκατάσταση του “Φάρου”, όπως θα είναι η επωνυμία του ελληνικού εργοστασίου τεχνητής νοημοσύνης, μια επένδυση ύψους €30 εκατ., είναι από τις πρώτες που έλαβε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Οι επτά προτάσεις για εργοστάσια τεχνητής νοημοσύνης, που θα τονώσουν την καινοτομία στον εν λόγω τομέα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, υποβλήθηκαν από συνολικά 15 κράτη - μέλη και δύο συνδεδεμένα συμμετέχοντα κράτη και καταδεικνύουν ότι υπάρχει πολύ έντονο ενδιαφέρον για τη σημαντική αυτή πρωτοβουλία.

Μία από τις επτά πρώτες χώρες, που υπέβαλαν πρόταση για την εγκατάσταση AI Factories, έγινε η Ελλάδα

Προτάσεις για την κατασκευή εργοστασίου ΑΙ, αξιοποιώντας έναν υφιστάμενο ή νέο υπερυπολογιστή προσαρμοσμένο στις ανάγκες της τεχνητής νοημοσύνης, υποβλήθηκαν από τη Φινλανδία (μαζί με τη συμμετοχή της Τσεχίας, της Δανίας, της Εσθονίας, της Νορβηγίας και της Πολωνίας), το Λουξεμβούργο, τη Σουηδία, τη Γερμανία, την Ιταλία (μαζί με τη συμμετοχή της Αυστρίας και της Σλοβενίας) και την Ελλάδα. Επιπλέον, η Ισπανία έχει ετοιμάσει μια πρόταση μαζί με την Πορτογαλία, τη Ρουμανία και την Τουρκία, την οποία αναμένεται να υποβάλει προσεχώς.

Θυμίζουμε ότι οι προτάσεις υποβλήθηκαν στο πλαίσιο της κοινής επιχείρησης EuroHPC, η οποία διαχειρίζεται τη σχετική πρόσκληση υποβολής προτάσεων, που προκηρύχθηκε τον Σεπτέμβριο του 2024. Τα εν λόγω εργοστάσια θα δημιουργήσουν ένα ακμάζον ευρωπαϊκό οικοσύστημα για την εκπαίδευση προηγμένων μοντέλων ΑΙ και την ανάπτυξη λύσεων τεχνητής νοημοσύνης.

Ο ρόλος των υπερυπολογιστών
Τα εν λόγω εργοστάσια θα κατασκευαστούν βασιζόμενα στο παγκόσμιας κλάσης δίκτυο υπερυπολογιστών υψηλών επιδόσεων (HPC) της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ), συγκεντρώνοντας τα βασικά συστατικά για την επιτυχία του ΑΙ: υπολογιστική ισχύ, δεδομένα και ταλέντα. Τα εργοστάσια τεχνητής νοημοσύνης θα αυξήσουν σημαντικά την υπολογιστική ισχύ, που είναι διαθέσιμη για το ΑΙ στην Ευρώπη.

Θα είναι διασυνδεδεμένα και διαθέσιμα στις ευρωπαϊκές νεοφυείς επιχειρήσεις τεχνητής νοημοσύνης, τη σχετική βιομηχανία και τους ερευνητές και τις ερευνήτριες στον τομέα του ΑΙ.

Οι υποβληθείσες προτάσεις θα αξιολογηθούν από μια ανεξάρτητη ομάδα εμπειρογνωμόνων. Η κοινή επιχείρηση EuroHPC προσδοκά να ανακοινώσει την επιλογή των πρώτων εργοστασίων ΤΝ τον Δεκέμβριο του 2024 και να δρομολογήσει την κατασκευή τους σύντομα.

Εκτός από τις ανωτέρω προτάσεις, η Κύπρος και η Σλοβενία έχουν υποβάλει επιστολές ενδιαφέροντος για να δημιουργήσουν εργοστάσια ΤΝ ή να προσχωρήσουν σε ένα υφιστάμενο σε μεταγενέστερο στάδιο. Η καταληκτική ημερομηνία για τις επόμενες προτάσεις είναι η 1η Φεβρουαρίου 2025.

Η ελληνική πρόταση για τον Φάρο
Ο προϋπολογισμός του “Φάρου” καλύπτεται κατά €15 εκατ. από εθνική χρηματοδότηση, ενώ το υπόλοιπο θα προέλθει από χρηματοδότηση μέσω του EuroHPC JU, που είναι υπεύθυνο για τις υπερυπολογιστικές υποδομές της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Όπως διευκρίνισε χθες ο κ. Παπαστεργίου, ο ιδιωτικός τομέας θα έχει τον πρώτο λόγο.

“Γι’ αυτό στην πρόταση που καταθέσαμε, πέρα από τη δική μας χρηματοδότηση, του Υπουργείου και τις υποδομές με τον υπερυπολογιστή “Δαίδαλου”, το Υπερταμείο να καλύψει το μεγαλύτερο ποσοστό. Το Υπερταμείο θα κινήσει συζητήσεις και θα δημιουργήσει χώρο για την ιδιωτική πρωτοβουλία”, τόνισε χθες ο Υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης από το βήμα του συνεδρίου Green Deal 2024.

Το έργο για τον “Φάρο” συνδέεται με την κατασκευή του εθνικού υπερυπολογιστή “Δαίδαλου”, έργο του Ταμείου Ανάκαμψης, με προϋπολογισμό €35 εκατ., που θα εγκατασταθεί στο νέο Κέντρο Δεδομένων στο Τεχνολογικό Πολιτιστικό Πάρκο Λαυρίου.

Την πρόταση για τον “Φάρο” συντονίζει το ΕΔΥΤΕ, ο φορέας του Υπουργείου που έχει την ευθύνη για την ανάπτυξη και λειτουργία του υπερυπολογιστή “Δαίδαλου”, ενώ καθοριστικό ρόλο θα έχουν το Εθνικό Κέντρο Έρευνας Φυσικών Επιστημών “Δημόκριτος” που θα αποτελέσει την έδρα του AI Factory, το Εθνικό Μετσόβειο Πολυτεχνείο, το Ερευνητικό Κέντρο “Αθηνά” και - φυσικά - το Υπερταμείο.

Σε τρεις πυλώνες
Το ελληνικό AI Factory θα παρέχει ένα σύνολο υπηρεσιών, προκειμένου να αποτελέσει το “one-stop-shop” σημείο, όπου επιχειρήσεις και οργανισμοί θα μπορέσουν να αποκτήσουν τεχνογνωσία και υποστήριξη για την ανάπτυξη εφαρμογών ΑΙ, δεδομένα και εργαλεία, ακόμα και υποστήριξη για την επιχειρηματική τους βιωσιμότητα. Αρχικά, θα επικεντρωθεί σε τρεις στρατηγικούς πυλώνες: Υγεία, Βιωσιμότητα (Ενέργεια, Κλιματική Αλλαγή, Περιβάλλον) και Γλώσσα-Πολιτισμός, προκειμένου να ενισχύσει την καινοτομία και να επιφέρει σημαντικά οφέλη για την ελληνική οικονομία και κοινωνία.

Η Ελλάδα θα εκμεταλλευθεί την τεράστια υπολογιστική δύναμη του Δαίδαλου, για να δημιουργήσει ένα πρωτοποριακό οικοσύστημα καινοτομίας στο ΑΙ. Σκοπός του Φάρου είναι να ενισχύσει την καινοτομία των μικρομεσαίων και startups, αλλά και της επιστημονικής κοινότητας.

Πρακτικά, οι ελληνικές επιχειρήσεις και οι οργανισμοί, αποκτώντας πρόσβαση σε υπερυπολογιστική υποδομή, βελτιστοποιημένη για το ΑΙ, όπως έχει σχεδιαστεί ο ΔΑΙΔΑΛΟΣ, θα μπορούν να εκπαιδεύσουν και να αναπτύξουν μεγάλα μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης και Generative AI, γλωσσικά (Large Language Models) - με έμφαση στην Ελληνική γλώσσα και πολυτροπικά (Multimodal Models). Με τον αυτότρόπο θα μπορούν να δημιουργήσουν πρωτότυπα προϊόντα και συστήματα τεχνητής νοημοσύνης στα τρία βασικά πεδία: την υγεία, τη βιωσιμότητα, τη γλώσσα-πολιτισμό.

“Φάρος” για την υγεία, τη βιωσιμότητα, τον πολιτισμό
Το ελληνικό εργοστάσιο ΑΙ θα βασιστεί σε τρεις άξονες: Υγεία, “όπου υπάρχουν ήδη πολλά δεδομένα”, καθώς επίσης το περιβάλλον και η βιωσιμότητα, με τον υπερυπολογιστή Δαίδαλο να αποτελεί το “κλειδί”.

“Η ανάπτυξη του “Δαίδαλου” και του AI Factory, την ίδια χρονική περίοδο με τις πλέον προηγμένες ευρωπαϊκές χώρες, θα δώσει στην Ελλάδα τη δυνατότητα να συμμετάσχει ισότιμα στην επόμενη φάση της διασύνδεσης των AI Factories σε όλη την Ευρώπη, στην παραγωγή νέων ευρωπαϊκών προϊόντων και υπηρεσιών και στην βελτίωση του επιπέδου παροχής αποτελεσματικών υπηρεσιών στους πολίτες, με τον ίδιο τρόπο που θα παρέχονται και στις πλέον προηγμένες Ευρωπαϊκές χώρες”, αναφέρει το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης.

Ο Φάρος θα εστιάσει την προσοχή του σε τρία πεδία:

- Υγεία: ανάπτυξη ανωνυμοποιημένων και έτοιμων για ΑΙ συνόλων δεδομένων υγείας (π.χ. ηλεκτρονικά αρχεία υγείας), που θα χρησιμοποιηθούν για τη βελτίωση της υγειονομικής περίθαλψης, στοχεύοντας στην προγνωστική ανάλυση για χρόνιες ασθένειες και την εξατομίκευση των ασθενών.

- Πολιτισμός και γλώσσα: Το έργο στοχεύει στην ψηφιοποίηση και διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς και της γλώσσας της Ελλάδας μέσω του ΑΙ.

- Βιωσιμότητα: Αντιμετωπίζοντας την κλιματική αλλαγή και τις ενεργειακές απαιτήσεις, ο Φάρος θα υποστηρίξει λύσεις με βάση το ΑΙ στη διαχείριση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και πόρων, αξιοποιώντας την τεχνητή νοημοσύνη για τη μείωση του αποτυπώματος άνθρακα.